|
Kyudo
Kyudo to japońska sztuka łucznictwa, w dosłownym tłumaczeniu „droga łuku”.
Patrząc na kyudo okiem współczesnego człowieka jest to forma rekreacji ruchowo-duchowej.
Historia łuku w Japonii sięga prehistorycznych czasów kiedy archipelag wysp japońskich zamieszkiwała kultura zbieracko-łowiecka Jomon (7000 r. p.n.e.- 250 p.n.e.). Łuk w tamtych czasach był jednym z podstawowych narzędzi potrzebnych do przeżycia. Używano go do polowań na zwierzynę, jak i do walk międzyplemiennych. Kolejny okres, to początek ery żelaza od 250 r.p.n.e. Do 330 n.e.. Ludzie w tamtych czasach zaczynali osiadać w swoich wioskach i osiedlach tworząc silne więzy rodzinne i klanowe. Silniejsze klany zaczęły ściągać daninę (dzisiejsze podatki) tworząc tym samym podwaliny państwowości. Łuk przechodził zmianę swego statusu, był teraz domeną klasy rządzącej. Następne trzy stulecia przyniosły kolejne zmiany społeczno-polityczne, obszarnikom dano nowe przywileje i więcej swobody, coraz większe połacie kraju trafiały do rąk prywatnych właścicieli. Władza centralna słabła, a obszarnicy musieli na własną rękę bronić swoich własności. Powstała nowa klasa zawodowych żołnierzy-samurajów. Każdy klan miał swoich samurajów, w celu ich szkolenia i podnoszenia właściwości bojowych zaczęły powstawać szkoły walki. Wielkie rody rosnące w siłę zaczęły walczyć o władzę, kulminacją starć była wojna Gempei, 1180-1185 r. Po wojnie otworzył się nowy etap w historii japońskiego łuku. Nastał okres feudalny w 1192 r. przywódca zwycięskiego klanu, otrzymał z rąk cesarza tytuł shoguna i przejął rządy nad całym krajem. Życie Japończyków zdominowały wojskowe zwyczaje. Pod koniec XII wieku sztuka strzelania z łuku została ujednolicona na potrzeby armii. W XV i XVI wieku wybuchła kolejna wojna domowa w Japonii, takie czasy sprzyjały doskonaleniu sztuk walki. Łuk był w tamtych czasach bardzo cennym orężem, otwierał możliwości stosowania różnych strategi na polu bitwy , pozwalał walczyć na dłuższym dystansie. W tamtych czasach powstało wiele znakomitych szkół łucznictwa, udoskonalono wówczas metody nauczania jak i produkcję strzał i łuków. Łucznik zajmował wysoką pozycję wśród ówczesnych wojowników. Wspaniała era łuku kończy się w 1543 roku kiedy to do brzegów Japonii dobija chińska łódź, a na jej pokładzie trzech Portugalczyków uzbrojonych w muszkiety- broń nie znaną Japończykom. Po kilku latach w całym kraju powstaje wiele zakładów rusznikarskich. Łuk traci znaczenie bojowe. W XVII wieku Japonia została zjednoczona i nastał czas pokoju. Pomimo upowszechnienia broni palnej. Łucznictwo przetrwało w tradycji Japońskich wojowników. Forma bojowa przeobraziła się w formę ceremonialną. W czasach pokoju sztuka łucznictwa nabrała charakteru uduchowionego. W erze Meiji (1868-1912), Japonia doznała szoku kulturowego. Nadeszła moda na europejski styl życia. Tradycyjna kultura Japonii poszła niemal w zapomnienie. Po ciężkich czasach, kyudo zaczęło się powoli odradzać. Połączono elementy bojowego strzelania z łuku z dworskim ceremoniałem. W XX wieku kyudo stało się powszechną formą rekreacji. Powstały ramy organizacyjne. Po II wojnie światowej w 1949 roku stworzono Wszechjapońską Federację Kyudo (Zen-Nichon Kyudo Renmei). Federacja ta określiła współczesne standardy ceremoniału i zasad strzelania. Dzisiaj dzięki dyfuzji kulturowej, kyudo można ćwiczyć na całym świecie, również w Polsce.
Jak wygląda trening Kyudo?
Trening kyudo, podobnie jak każda sztuka walki z Japonii, rozpoczyna się powitaniem wszystkich ćwiczących z prowadzącym. Po krótkiej rozgrzewce przystępujemy do nauki formy strzelania z łuku. Na pierwszym etapie nauki, ćwiczymy bez łuku, ucząc się ruchów ciała podczas strzelania. Drugi etap to ćwiczenie formy z przyrządem imitującym łuk. Po wstępnym opanowaniu formy, możemy przystąpić do oddania pierwszego strzału z łuku. Pierwsze strzały oddajemy w makiwarę (rodzaj grubej tarczy, najczęściej zbity i związany snop trzciny lub słomy), oddaloną od nas zaledwie o wysokość yumi (łuk japoński ok 225 cm). Po opanowaniu strzelania do makiwary, możemy spróbować strzelać na standardowym dystansie do tarczy (średnica 36 cm) , który mierzy 28m. Ruchy naszego ciała w formie, na wszystkich etapach treningu powinny być takie same. Sensej (nauczyciel) daje nam wskazówki i poprawia błędy abyśmy mogli prawidłowo wykonać formę. Na koniec treningu dziękujemy sobie tak jak na początku. Tradycyjny strój w kyudo to kimono i hakama , takie jak używa się w innych japońskich sztukach walki. Dodatkowo używa się rękawicy yugake ,zakładaną na rękę która naciąga cięciwę łuku.
Co daje kyudo współczesnemu człowiekowi?
Dla mnie trening kyudo, jest totalnym oderwaniem od współczesnej codzienności. Wchodząc do dojo (sala ćwiczeń), zostawiamy „buty” (czyli to z czym chodzimy na co dzień) na zewnątrz. Koncentrując się na treningu, przestajemy myśleć o naszych sprawach doczesnych, co pozwala nam na prawdziwy odpoczynek psychiczny. Dzięki naturalnym ruchom ciała podczas wykonywania formy, trening jest doskonałą rekreacją ruchową. Kiedy już poznamy formę. Widzimy że za każdym strzałem coś można w niej poprawić i kiedy nasze ciało po setnym czy tysięcznym strzale wykonuje niby te same ruchy to stan naszego umysłu potrafi zmienić strzał chociaż wydawało by się że powinien być niezmienny dzięki niezmiennej formie, a więc w kyudo, nie pracujemy tylko nad swoim ciałem, ale także nad swoim umysłem, bo każdy ruch naszego ciała ma swój początek w umyśle. Łuk staje się jakby czułym przyrządem weryfikacyjnym stan harmonii naszego ciała z umysłem, a oddany strzał wynikiem uświadamiającym nam że praca nad samym sobą nigdy się nie kończy.
Literatura:
Hideharu Onuma, Dan i Jackie DeProspero „Kyudo. Japońska sztuka łucznictwa”
Eugen Herrigel „Zen w sztuce łucznictwa”
Łukasz Bęben
Dolaszewo 2011 r.
| 
